Ja, het is extreem koud in de VS. Maar lang niet zo erg als onze media ons proberen wijs te maken.

Momenteel is er in onze Vlaamse nieuwsuitzendingen veel te doen over de kou in de VS. Alsof het daar overal -40 tot -45°C is en je daar overal doodvriest of op z'n minst je neus verliest zodra je de deur opent en je reukorgaan buiten steekt. Ja, het is er extreem koud. En ja, dat is een levensbedreigend probleem voor daklozen. Maar verder is er daar niets aan de hand wat iemand met een dak boven z'n hoofd niet zou moeten kunnen overleven. En je kan er gerust buiten komen. Je ogen bevriezen echt niet bij -35°C hoor. En al helemáál niet bij -10°C, zoals we vorige week nog eens in Limburg konden vaststellen.

Ik maak dat bijna jaarlijks mee in Lapland, temperaturen tussen -30 en -40°C. Mensen die dit voor het eerst meemaken zijn het er altijd over eens: dit klinkt veel kouder dan het voelt. -35°C pakt even op je adem wanneer je uit +25°C buiten stapt, maar als je lekker warm bent ingeduffeld kan je bij die temperaturen gerust enkele uren buiten naar het noorderlicht staan te kijken. Thermisch ondergoed, genoeg laagjes en een thermo overall werken daarbij beter dan een bikini. Bij -25°C springen we daar gewoon op een sneeuwscooter en worden er tijdens het rijden ook gevoelstemperaturen van -40 tot -50°C bereikt... wanneer je in bikini op die scooter zou zitten. Maar nee, daar zijn we verstandig en kleden we ons warmer zodat die -25°C als +25°C voelt. Afgelopen nacht vroor het ook tot -30°C in delen van Noorwegen en Zweden, daar hoor je verder niemand over. Ook in Fins Lapland is het deze maand al enkele keren kouder geweest dan -30°C en alles draait daar gewoon verder. 

Afgelopen week lag alle verkeer in IJsland voor meerdere dagen stil wegens zware sneeuwstormen. Ook iets wat amper in het nieuws is verschenen. Daar kwam de voedselbevoorrading regionaal zelfs in het gevaar, maar IJslanders gaan daar gelukkig heel kalm en pragmatisch mee om.

Wisten jullie trouwens dat er vorige week zeer lokaal in Oudsbergen (Oudsberg, Opglabbeek) temperaturen tot -15°C zijn gemeten? Ik heb dit bewust niet vermeld omdat het niet relevant is voor de rest va Oudsbergen en Limburg. En om te voorkomen dat bepaalde media er weer meer van zouden maken dan het was. We hebben nu eenmaal meer kennis en middelen waardoor dit soort extreme locaties kunnen worden gevonden en waardoor er daar ook gemeten kan worden. Overal ter wereld zijn er plekjes te vinden die extreem sterk afkoelen (of opwarmen) in vergelijking met de omgeving. Dus het is ook altijd opletten wanneer er extreme cijfers in het nieuws verschijnen. Om te bewijzen hoe extreem koud het is in de VS dacht de redactie van VTM blijkbaar iets extreems te hebben gevonden. Namelijk het feit dat kokend water meteen bevriest wanneer je het in de lucht gooit. Dit zogenaamde Mpemba-effect werd echter vorige week ook in ons eigen Vlaanderen meermaals aangetoond door wetenschappelijke liefhebbers van kou en al het moois wat kou mogelijk maakt. Mijn goeie vriend, fotograaf, schaatsmakker en noorderlichtjager Bart Medaer maakte er een prachtig filmpje van bij -10°C: https://www.facebook.com/1085065125/videos/1084157768885462/

Ook is er weer een opbod aan de gang over het aantal doden dat de "bomcycloon" heeft veroorzaakt. Met dan vooral doden door ongelukken in het verkeer. Ik heb het even opgezocht (VTM blijkbaar niet). In de VS vielen het voorbije jaar liefst 42.915 doden in het verkeer te betreuren. Wanneer ik dat deel door 365 vertelt mijn rekenmachine me dat er dat 117 per dag zijn. Ik denk dat het dan de normaalste zaak van de wereld is wanneer er dan ook doden vallen op gladde wegen. Maar als ik dan hoor dat het er "slechts 17 zijn", dan zou ik durven concluderen dat er door het tragere verkeer in de sneeuwchaos juist minder doden vallen dan op een normale dag zonder sneeuwstormen. Een stuk of 100 zelfs... Uiteraard past deze nuance niet bij het spektakel waarover men wil berichten.

Een "bomcycloon" dus. Omdat het zo lekker bekt wanneer je spektakel wil brengen. In feite spreken we in de meteorologie echter van "explosieve cyclogenese", een verschijnsel waarbij de luchtdruk zeer snel daalt. In het Engels wordt dit ook wel bombogenesis... En een cycloon is een lagedruksysteem waarrond een zeer sterk windveld aanwezig is. Voeg die twee woorden samen en je hebt een verwoestende bomcycloon. Iets wat doet denken aan een rampenfilm met bij voorkeur Bruce Willis in de hoofdrol. Iets waarbij de wereld dreigt te vergaan. Aiai Weytjens, ge maakt u weer populair bij de stropdassen die hun journalisten de opdracht geven om spektakel te verkopen...

Tot slot nog even dit: Het klopt helemaal niet dat de kou uit de VS zich over 2 tot 3 weken sowieso richting Europa verplaatst, wat ik dezer dagen wel vaker heb horen zeggen. Niets sluit uit dat ook wij deze winter nog met een stevige koude-uitbraak te maken krijgen, maar er zijn vanuit de huidige situatie ontelbare scenario's mogelijk. Ongeacht het actuele weer in de VS. Meer via https://www.rubenweytjens.be/snelkoppelingen-waarnemingen